กุย หรือ ไซกา สัตว์ที่มีหน้าตาเป็นเอกลักษณ์ไม่ซ้ำใคร มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Saiga tatarica เป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมที่มีความใกล้เคียงกับแอนิโลป ซึ่งปัจจุบันมันกลายเป็นสัตว์ที่ใกล้สูญพันธุ์โดยสาเหตุหลักเกิดจากการถูกล่าอย่างหนักหน่วงด้วยฝีมือมนุษย์ เนื่องจากสามารถนำไปปรุงเป็นยา ราคาขายค่อนข้างดีมาก จนทำให้จำนวนประชากรลดลงเป็นอย่างมาก ไม่เพียงเท่านั้นพวกมันต้องพบกับชะตากรรมที่โหดร้าย ประวัติศาสตร์ที่น่าสลดใจของกุยในปี ค.ศ. 2015 มีการแพร่ระบาดของโรคร้ายที่ได้คร่าชีวิตกุยที่อยู่อาศัยตามธรรมชาติไปมากถึง 100,000 กว่าตัว ในประเทศคาซัคสถาน ซึ่งให้จำนวนประชากรลดลงเกือบครึ่งหนึ่งที่เหลืออยู่ เข้าสู่ขั้นวิกฤตที่เสี่ยงจะสูญพันธุ์ และการขยายพันธุ์เพื่อให้จำนวนประชากรกลับมาคงเดิมก็ต้องใช้เวลานานเป็นสิบ ๆ ปี นอกจากนั้นภาวะโลกร้อนที่มีความรุนแรงขึ้นในทุกปีก็ส่งผลให้อัตราการตายของพวกมันสูงขึ้นเรื่อย ๆ
กุย จมูกงวง สัตว์ที่สามารถเปลี่ยนสีขนได้ตามสภาพอากาศ
กุย นอกจากมีหน้าตาที่โดดเด่นแล้ว เนื่องจากว่าเป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมชนิดหนึ่ง ที่มีจมูกงวงขนาดใหญ่ยื่นออกมาคล้ายกับสมเสร็จ ทำให้ดูสะดุดตามาก ๆ สิ่งที่พิเศษคือมันสามารถปรับตัวกับเข้าสิ่งแวดล้อมได้ดีเยี่ยม ซึ่งจะมีการเปลี่ยนสีขนได้ตามฤดูกาล โดยจะมีขนสีขาวในช่วงฤดูหนาว ทั้งยังเพิ่มความหนาของขนเพื่อป้องกันอากาศที่หนาวเย็นยะเยือก ช่วยให้ร่างกายอบอุ่นได้ และเมื่อเข้าสู่ช่วงฤดูร้อนขนจะเปลี่ยนไปเป็นสีน้ำตาลออกเหลือง และมีความยาวที่สั้นลง ขนบาง เพื่อให้ร่างกายสามารถระบายความร้อนได้ดี
ลักษณะโครงสร้างร่างกาย
กุย ลักษณะที่โดดเด่นมากที่สุด คือ จมูกที่มีขนาดใหญ่ เป็นงวงยื่นออกมา และมีความยืดหยุ่นสูง ซึ่งเอาไว้ใช้ในการหายใจ และช่วยอุ่นอากาศที่หยาวเย็นให้อุ่นมากขึ้น รวมทั้งยังสามารถใช้ในการกรองฝุ่นละอองได้อีกด้วย เมื่อโตเต็มวัยจะมีความสูงประมาณ 60-80 เซนติเมตร ซึ่งตัวผู้จะมีขนาดใหญ่กว่าตัวเมีย และมีเขาที่สวยงาม ส่วนตัวเมียจะไม่มีเขา
ถิ่นที่อยู่อาศัย
กุย เป็นสัตว์หายากที่พบได้บริเวณเอเชียตอนกลาง ในแถบประเทศไซบีเรีย มองโกเลีย และจีน
ความสามารถพิเศษ
ถึงแม้จะเป็นสัตว์ที่ใช้ชีวิตอาศัยอยู่บนบก แต่เชื่อไหมว่าพวกมันว่ายน้ำได้เก่งกาจมาก และเป็นสัตว์ที่มีความว่องไวสูง สามารถวิ่งได้เร็วถึง 80 กิโลเมตรต่อชั่วโมง และมีความอึดถึกทน เดินไม่รู้เหนื่อย ในแต่ละวันสามารถเดินทางไกลได้มากถึง 80-100 กิโลเมตรต่อวัน
อุปนิสัย
กุย เป็นสัตว์บกที่ชอบอยู่เป็นฝูงขนาดใหญ่ ซึ่งสัตว์ชนิดนี้มีความว่องไวและตื่นตัวตลอดเวลา อย่าคิดว่าจะล่าได้ง่าย ๆ เพราะวิ่งเร็วมาก แต่ก็น่าเสียดายที่ไม่อาจพ้นน้ำมือของมนุษย์ สัตว์ชนิดนี้สามารถกินพืชได้หลายชนิด รวมทั้งพืชที่มีพิษก็กินได้ ยิ่งใบหญ้าอ่อน ๆ ชอบมาก เล็มกินเพลินเลยทีเดียว
อายุขัย
จะมีอายุขัยไม่นานเท่าไหร่ประมาณ 6-10 ปี ซึ่งตัวเมียจะเข้าสู่วัยเจริญพันธุ์เมื่ออายุครบ 8 เดือน และตัวผู้อายุครบ 20 เดือน
กุย หรือ ไซกา สัตว์โลกที่ควรค่าแก่การอนุรักษ์
กุย หรือ ไซกานั้น เป็นสัตว์โลกที่แสนน่ารัก ไม่ได้เป็นพิษเป็นภัยต่อใคร ซึ่งเป็นสัตว์กินพืช ที่มีลักษณะเด่นตรงจมูกงวงยื่นออกมาใช้สำหรับหายใจ อุ่นอากาศให้อุ่นในช่วงฤดูหนาว และกรองฝุ่นละออง เป็นสัตว์ที่วิ่งเร็วมาก ว่ายน้ำเก่ง และชอบเดินทางไกล มักจะพบอยู่กันเป็นฝูง แต่น่าเสียดายที่ปัจจุบันต้องจัดอยู่ในกลุ่มใกล้เป็นสัตว์สูญพันธุ์ สาเหตุหลักเกิดจากการล่าของมนุษย์เนื่องจากมีความเชื่อของชาวจีนโบราณว่า กุย เป็นยาชั้นเลิศ นำไปปรุงเป็นยาดื่มบำรุงร่างกาย และไม่เพียงเท่านั้นวิกฤติที่นักที่สุดคือการเกิดโรคระบาดที่ทำให้กุยตายเป็นจำนวนมาก จนปัจจุบันเหลือเพียงแค่ 250,000 ตัวเท่านั้น โดยจะแบ่งออกเป็น 2 สายพันธุ์ที่ยังคงอยู่ ได้แก่ กุยมองโกเลีย (S. borealis) และกุยธรรมดา (S. t. tatarica) ซึ่งตอนนี้ก็พบเจอปัญหาภาวะโลกร้อนที่เป็นตัวการสำคัญทำให้สัตว์เสี่ยงต่อการสูญพันธุ์
บทความเพิ่มเติม