พาส่อง ปลาหมึกยักษ์ สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังที่ใหญ่ที่สุดในโลก มีพฤติกรรมและวิถีชีวิตความเป็นอยู่อย่างไร

ปลาหมึกเป็นสิ่งมีชีวิตซึ่งมีสายพันธุ์มากที่สุดชนิดหนึ่งของโลก โดยมีการระบุเอาไว้ว่าสายปลาหมึกที่ถูกค้นพบแล้วในปัจจุบันมีมากกว่า 1,000 สายพันธุ์ โดย ปลาหมึกยักษ์ เป็นหนึ่งจากหลากหลายสายพันธุ์ของปลาหมึกที่ถูกค้นพบ ซึ่งแน่นอนว่ามันก็สร้างความตื่นตะลึงและยังน่าค้นหาอยู่เสมอด้วยรูปร่างอันน่าอัศจรรย์ พฤติกรรม และความลึกลับมากมายที่แม้แต่ผู้เชี่ยวชาญก็ยังคงพยายามอย่างหนักเพื่อทำความเข้าใจพวกมันอยู่ ดังนั้นในบทความนี้เราจะพาทุกคนไปทำความรู้จักกับเจ้าปลาหมึกยักษ์ สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังที่ใหญ่ที่สุดในโลกกันว่าปลาหมึกยักษ์ใช้ชีวิตยังไง ปลาหมึกยักษ์มีพฤติกรรมยังไง รวมถึงมีบทบาทสำคัญอะไรบ้างนอกจากทำตัวใหญ่ยักษ์ลอยไปลอยมาอยู่ใต้ท้องทะเล

ลักษณะทั่วไปของปลาหมึกยักษ์

ปลาหมึกเป็นสัตว์ใต้ทะเลที่คาดการณ์ว่ามีต้นกำเนิดมาตั้งแต่เมื่อ 550-600 ล้านปีก่อน จึงไม่แปลกที่พวกมันจะเกิดการวิวัฒนาการ รวมถึงพัฒนาสายพันธุ์จนกลายมาเป็นสัตว์น้ำที่มีความหลากหลายที่สุดชนิดหนึ่ง โดยปลาหมึกยักษ์ที่ทุกคนเคยเห็นผ่านตากันมาตามสารคดีสัตว์ใต้ท้องทะเล ตามห้องสมุดหรือพิพิธภัณฑ์สัตว์น้ำก็จะเห็นได้ว่าพวกมันเป็นสัตว์ฉลาดที่มีความน่าสนใจไม่น้อยเลย ลักษณะภายนอกทั่วไปของสัตว์ที่ไม่มีกระดูกสันหลัง ซึ่งมีหน้าตาแปลกประหลาดราวกับสัตว์จากนอกโลกนั้น ประกอบไปด้วยลำตัวนุ่มนนิ่มที่จะมีลักษณะแตกต่างกันออกไปตามสายพันธุ์ของมัน จะมีก็แต่จะงอยปากเท่านั้นซึ่งเป็นอวัยวะหนึ่งเดียวที่มีความแข็งมากที่สุด สามารถพรางตัวได้อย่างดีเยี่ยมด้วยเซลล์เม็ดสีมหาศาล

ถึงแม้พวกมันจะไม่มีอวัยวะที่ดูจะแข็งแรงพอเพื่อช่วยเอาชนะภัยคุกคามต่อปลาหมึกยักษ์ได้ แต่พวกมันกลับมีหนวดอันทรงพลังถึง 8 เส้น ซึ่งทำหน้าในการช่วยหาอาหาร ว่ายน้ำ รวมถึงใช้เพื่อการเอาชีวิตรอดของปลาหมึกยักษ์ โดยหนวดมากมายเหล่านี้จะประมวลผลการทำงานด้วยตัวเองจากเซลล์ประสาทจำนวนมาก โดยไม่จำเป็นต้องได้รับการสั่งการจากสมอง โดยความน่าสนใจที่หลายคนอาจยังไม่รู้เกี่ยวกับสัตว์น้ำชนิดนี้ จากการศึกษา ปลาหมึกยักษ์ ในตระกูลหมึกสายหรือ Octopus พบว่านอกจากพวกมันจะมีหนวด 8 เส้น อันประกอบไปด้วยเซลล์ประสาทจำนวนมหาศาลซึ่งทำหน้าที่ได้อย่างมีประสิทธิภาพแล้ว พวกมันก็ยังมีหัวใจมากถึง 3 ดวง ซึ่งจะคอยทำหน้าที่สูบฉีดเลือดที่มีลักษณะเป็นของเหลวสีเขียวแกมน้ำเงินอยู่ตลอดเวลา

สายพันธุ์ปลาหมึกยักษ์ ที่ถูกค้นพบในปัจจุบัน

บนโลกของเราเต็มไปความมหัศจรรย์ของสิ่งมีชีวิตมากมาย แต่มันอาจจะไม่สามารถเทียบได้เลยกับความลึกลับใต้มหาสมุทรซึ่งเต็มไปด้วยปริศนา และบรรดาสัตว์หายากซึ่งมนุษย์เรายังหาไม่พบ แต่ถึงอย่างนั้นก็ยังเป็นความโชคดีที่ทุกวันนี้เราทุกคนมีโอกาสได้เห็นหน้าคร่าตาสัตว์น้ำสุดแปลกเหล่านี้ โดยสายพันธุ์ที่ถูกค้นพบแล้วก็มีอยู่ไม่น้อย เช่น

• ปลาหมึกยักษ์แปซิฟิก (Giant Pacific Octopus)
• ปลาหมึกยักษ์โดราโด (Dorado Octopus)
• ปลาหมึกมะพร้าว (Coconut Octopus)
• ปลาหมึกดัมโบ (Dumbo Octopus)
• ปลาหมึกยักษ์แอตแลนติก (Atlantic Pygmy Octopus)

พฤติกรรมและวิถีชีวิต

ปลาหมึกยักษ์ เป็นสิ่งมีชีวิตใต้น้ำที่ได้รับการยกย่องว่าเป็นสัตว์ฉลาดมากที่สุดชนิดหนึ่ง ซึ่งความฉลาดของปลาหมึกยักษ์ที่ทำให้ต้องตกใจ คือพวกมันสามารถจดจำเส้นทางหรือจดจำใบหน้าของมนุษย์ได้ สามารถวิเคราะห์รวมถึงตอบสนองต่อสิ่งต่างๆ ได้อย่างชาญฉลาด ทั้งยังสามารถเรียนรู้ที่จะทำในสิ่งที่ไม่เคยทำมาก่อนได้ด้วย ที่สำคัญพวกมันก็ยังเป็นสัตว์ที่มีความรู้สึกและเจ็บปวดได้ด้วยนั่นเองซึ่งนิสัยปลาหมึกยักษ์คือเป็นสัตว์ที่ค่อนข้างรักสันโดษ และทำการออกล่าอาหารเพียงลำพังในตอนกลางคืน หลังจากมีการผสมพันธุ์แล้ว 1-2 วัน ตัวผู้จะเข้าสู่ช่วงวัยแก่ชราและตายไป ในขณะที่ตัวเมียจะทำหน้าที่ดูแลไข่โดยไม่กินอาหารเลย จนกว่าจะถึงวันที่ไข่ฟักออกมา จากนั้นมันก็จะสิ้นใจตายไปตามวงจรชีวิตของพวกมัน โดยอาหารปลาหมึกยักษ์จะเป็นพวกสัตว์น้ำขนาดเล็ก เช่น กุ้ง ปู ปลา หอยแครง ซึ่งพวกมันจะใช้หนวดหรือแขนในการจับอาหาร แล้วจึงใช้จะงอยปากอันแข็งแรงทำลายเปลือกของเหยื่อทิ้งอย่างง่ายดาย ซึ่งนอกจากพวกมันจะเป็นผู้ล่าสัตว์เล็กสัตว์น้อยเหล่านี้แล้ว ศัตรูของปลาหมึกยักษ์ก็มีไม่น้อยเช่นเดียวกันไม่ว่าจะเป็นฉลาม โลมา วาฬ หรือแม้แต่มนุษย์เองก็ชื่นชอบการล่าปลาหมึกยักษ์เหล่านี้เพื่อนำมาบริโภคกันด้วย

บทบาทสำคัญของปลาหมึกยักษ์ในระบบนิเวศ

ถึงแม้ว่าหน้าตาภายนอกของปลาหมึกยักษ์จะดูน่ากลัว แต่พวกมันกลับไม่ใช่สัตว์ที่ดุร้ายหากนำไปเทียบกับสัตว์นักล่าใต้ทะเลประเภทอื่น เพราะนอกจากการออกล่าเพื่อการเอาชีวิตรอดแล้ว พวกมันก็มักใช้เวลากว่า 12 ชั่วโมงในตอนกลางวัน ซ่อนตัวอยู่ตามซอกหินหรือแนวปะการังเพื่อย่อยอาหาร ซึ่งถึงแม้พวกมันอาจจะดูใช้ชีวิตแบบไร้ประโยชน์ไปบ้าง แต่บอกเลยว่ามันก็มีความสำคัญต่อระบบนิเวศไม่น้อยเช่น เช่น

รักษาสมดุลของห่วงโซ่อาหาร

หากจะถามว่าปลาหมึกยักษ์มีประโยชน์ยังไงต่อระบบนิเวศบ้าง ก็ต้องบอกเลยว่ามันเป็นสิ่งมีชีวิตใต้น้ำซึ่งคอยสร้างความสมดุลให้กับห่วงโซ่อาหาร เพราะนอกจากพวกมันจะเป็นสัตว์นักล่าที่กินพวกสัตว์น้ำขนาดเล็กเป็นอาหาร พวกมันก็ยังเป็นอาหารมื้อสำคัญให้กับพวกนักล่าในมหาสมุทร รวมถึงสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมใต้น้ำอีกหลายชนิดอีกด้วย

เป็นสัญญาณบอกการเปลี่ยนแปลงของสิ่งแวดล้อม

ปลาหมึกยักษ์เป็นสัตว์ที่ไม่สามารถรับออกซิเจนเข้าไปในร่างกายได้ดีเหมือนกับมนุษย์หรือสัตว์อื่นๆ เพราะฉะนั้นพวกมันจึงจำเป็นจะต้องอาศัยอยู่ในบริเวณที่มีปริมาณออกซิเจนเพียงพอต่อการใช้ชีวิต ดังนั้นเมื่อสภาพแวดล้อมในบริเวณมหาสมุทรเกิดการเปลี่ยนแปลงอย่างฉับพลันจนส่งผลทำให้ออกซิเจนลดน้อยลง มันก็จะส่งผลกระทบต่อปลาหมึกยักษ์ ทำให้พวกมันลอยขึ้นมาตายอยู่เต็มชายหาดเหมือนในข่าวที่พบได้บ่อยในปัจจุบันนี้

ปรับตัวเพื่อรักษาโลกใต้ทะเล

ด้วยความที่พวกมันเป็นสัตว์ที่มีวิวัฒนาการมาอย่างยาวนาน ทั้งยังมีสายพันธุ์ซึ่งหลากหลายมากที่สุดชนิดหนึ่ง ทำให้ในปัจจุบันจากการศึกษาของผู้เชี่ยวชาญพบว่าปลาหมึกยักษ์บางชนิด อาจจะกำลังเรียนรู้ที่จะปรับตัวเพื่อเอาชีวิตรอด และคงไว้ซึ่งโลกใต้ท้องทะเลท่ามกลางสภาพแวดล้อมที่ย่ำแย่ เพราะฉะนั้นเราจึงอาจได้เห็นปลาหมึกรูปแบบใหม่ซึ่งกำเนิดขึ้นจากการกลายพันธุ์ ในขณะที่สัตว์น้ำชนิดอื่นสูญพันธุ์ไปหมดแล้วก็เป็นได้

บทส่งท้าย

ปลาหมึกยักษ์เป็นสายพันธุ์ปลาหมึกในท้องทะเล ซึ่งมีความฉลาดและมีวิวัฒนาการมายาวนาน โดยพวกมันจะมีหนวดหรือแขนซึ่งเต็มไปด้วยเซลล์ประสาทมากมายที่สามารถตอบสนองต่อสิ่งต่างๆ รวมถึงใช้เพื่อการออกล่าเหยื่อได้โดยไม่ต้องสั่งการด้วยสมองหลักเหมือนมนุษย์ ซึ่งความสำคัญของพวกมันนอกจากเป็นสัตว์หายากแล้ว ก็ยังช่วยรักษาสมดุลทางระบบนิเวศในมหาสมุทรให้เป็นไปอย่างที่ควรจะเป็นด้วยนั่นเอง

ขอขอบคุณคลิปจาก Next Step

อ่านบทความเพิ่มเติมได้ที่ animal2you.com

สิ่งที่ต้องรู้ก่อนเลี้ยง ตุ๊กแกหางอ้วน ควรเตรียมตัวอย่างไรบ้าง

มาทำความรู้จักกับ แมวพัลลัส เจ้าเหมียวขนฟูฟ่อง ตังตึงแห่งป่าใหญ่ นิสัยดุร้ายไม่เกรงใจใคร